history of Jazz
De geschiedenis van Jazz
Wanneer je de gehele geschiedenis van de jazz wilt begrijpen is het ook van belang om te weten hoe Afrika en Europa samen zijn gekomen in de nieuwe wereld genaamd Amerika en met name in de plaats New Orleans. Hiervoor moeten we zo’n 700 jaar terug de tijd. Rond het jaar 1295 was het Marco Polo die West-Europa heeft verteld dat er goed geld verdient kon worden als je in Azië kon komen. Haal de goederen vanuit China, breng het terug naar Europa en verkoop het met winst.
Om het hele stuk tussen Europa en oost-Azië over land af te leggen, was je nogal wat tijd kwijt. Daarbij was het ook risicovol, dus als het zou gebeuren, was via het water de beste optie.
Uiteindelijk was het Christoffer Columbus die in 1492 per ongeluk Amerika ontdekte. Het idee was dat de aarde rond was, en dat, wanneer je richting het westen zou varen, je uiteindelijk in Azië aan zou komen. Dit zou sneller en dus goedkoper zijn. Er bleek echter wel een probleem te zijn. Er lagen namelijk wat continenten in de weg. Een hele nieuwe wereld was ontdekt.
Deze ontdekking had veel geld gekost en die investeringen moesten ook terugverdiend worden. Er waren daar alleen geen markten om te handelen. Wel was er genoeg ruimte en ruw materiaal, dus het plan moest worden aangepast. In plaats van handelen, kon het ruwe materiaal verwerkt worden, waarna het naar Europa gestuurd en verkocht kon worden. Oftewel het land moest bewerkt worden en dit is waar Afrika in beeld komt. Hier werden mensen vandaan gehaald, die als slaven op de plantages moesten gaan werken.
De geboorte van New Orleans
New Orleans werd in 1718 gekoloniseerd door de Fransen. Het is gesticht door Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville en is genoemd naar de Fransman Filips II van Orléans. De nederzetting groeide, maar tijdens de 7 jarige oorlog (1756-1763), tussen Engelse en Franse kolonies dreigde New Orleans in Engelse handen te vallen. Dit vonden de Fransen niet zo leuk, dus gaven ze het gebied in ‘het verdrag van Parijs’ aan Spanje.
Uiteindelijk waren de Engelsen er achter gekomen dat zij de 7 jarige oorlog hadden gewonnen, en vonden dat het gebied dus eigenlijk van hun was. Langzaam bouwden ze er gebouwen en kwamen er steeds meer engelse immigranten. Uiteindelijk werd New Orleans dus na een Franse- en Spaanse- nu een meer Engelse kolonie. Door dit alles kreeg New Orleans een zeer diverse culturele achtergrond.
Congo Square
De slaven die uit Afrika werden genomen werden gedomineerd door hun eigenaren. En de verschillende heersende landen, maakte andere regels om de slaven te houden. De Engelsen bijvoorbeeld. Zij vestigde zich in plekken als Virginia en North Carolina en ze brachten slaven om suiker en katoen te verbouwen. Wat ze merkte is dat de Afrikaanse slaven erg van percussie hielden, maar ze merkte ook dat het meer dan alleen muziek was. Het was een manier om te communiceren. In een taal die de overzeese leiders niet begrepen, en dat maakte ze bang. Hierdoor werd het op deze plekken verboden voor de slaven om op hun eigen culturele manier muziek te maken.
In New Orleans pakte ze het anders aan. Ten gronde hiervan ligt waarschijnlijk de motivatie om de slaven te bekeren tot het christendom. Persoonlijk denk ik dat vele van de slaveneigenaren wel wisten dat ze iets niet helemaal goed deden, maar ze hielden er ook wel van om niet zo hard te hoeven werken en toch rijk te worden. Ook al gaven ze de slaven een heel moeilijk leven, gaven ze ze ook de hemel, met als doel zichzelf te beschermen wanneer ze zelf zouden overlijden.
In New Orleans mochten de Afrikaanse slaven nog wel muziek maken, zolang ze het maar voor God deden, en alleen op hun vrije dag; Zondag. Hierdoor was er voor een zeer lange tijd Afrikaanse muziek te horen in New Orleans. Deze traditie vond voornamelijk plaats op afgelegen en openbare plaatsen zoals langs dijken, op openbare pleinen en in achtertuinen. Het was pas in 1817 dat de burgemeester van New Orleans een stadsverordening uitvaardigde die elke vorm van verzameling van tot slaaf gemaakte Afrikanen beperkte tot één locatie, namelijk ‘Congo Square’. Een open plaats die tegenwoordig in het Louis Armstrong park ligt. Het was pas in de jaren rond 1885, door de segregatie, dat het ook op dit plein verboden werd.
Buddy Bolden
Charles Joseph ‘Buddy’ Bolden werd in New Orleans geboren op 6 september 1877. Hij werd door zijn tijdgenoten beschouwd als een sleutelfiguur in de ontwikkeling van een New Orleans-stijl van ragtime-muziek, of ‘jass’, die later bekend werd als jazz. Er wordt gedacht dat Buddy ook luisterde naar de muziekstijlen op ‘Congo Square’. Dit naast alle andere muziek als ragtime en blues die in zijn woonplaats hoorbaar waren. Hierdoor kende hij vele stijlen en kon hij veel muziekstukken/stijlen spelen. Dit deed hij echter wel op een eigen manier. Hij speelde de nummers namelijk met een ritmische verschuiving, wat we nu swing noemen. Het ritme dat de geboorte van de jazz was.
Swing
Jazz was in de kinderschoenen niets meer dan het swing ritme. Het maakte niet uit wat er gespeeld werd. Er waren geen richtlijnen, er was geen repertoire, je maakte gewoon muziek, bijvoorbeeld volksliedjes, maar je swingde er wel bij.
Neem John Philip Sousa bijvoorbeeld, als hij hier vandaag de dag nog zou zijn zou hij wellicht een van zijn bekendste stukken uitvoeren, namelijk ‘Stars and Stripes Forever’. Best een goed stuk het is een mars en is opwekkend. Als Buddy Bolden hier vandaag de dag nog zou zijn zou hij misschien het stuk ‘Stars and Stripes Forever’ uitvoeren. Ook dit zou opwekkend zijn, misschien zou hij het zelfs spelen als een mars, maar het zou zeker niet klinken als John Phillip Sousa.
Het zou dit nieuwe ritmische identiteit hebben, een nieuwe intensiteit, terwijl het niet sneller gaat. Het heeft het nieuwe ritme waardoor je nauwelijks stil kon zitten. De essentie van jazz; swing.
Originele versie van John Phillip Sousa
Een swing versie
Het duurde niet lang voordat er een bepaalde manier kwam om op te swingen. Dit wordt Dixieland, Hotjazz of New Orleans music, genoemd. Deze eerste manier was niet gebouwd op een repertoire, vormschema’s, instrumentatie enz. Het was gebouwd op polyfonie. Iets wat we vandaag de dag nauwelijks meer gebruiken.
Een instrument speelt een melodie lijn, de andere speelt een melodielijn, een derde ook enz. Ze hebben allemaal een eigen individuele lijn die door elkaar gaan, maar swingt om samen één geheel te vormen. Om dit echt te kunnen horen kun je het beste naar wat New Orleans jazz luisteren.
De meest traditionele vorm was met 6 personen, waarin de trompettist de melodie speelde, de klarinettist arpeggio's van akkoordtonen speelde en de trombonist een tegenmelodie met veel effecten speelt. In deze echte traditionele jazz speelt iedereen dan ook de hele tijd samen op een vrije manier. Dit betekende echter wel dat ze bij hun eigen onderdeel van de muziek moesten blijven, maar zolang ze dat deden en ze swingen was er geen probleem.
Thelonious Monk zei ooit “Jazz is freedom. You think about that”. Jazzmusici zijn op muzikaal gebied vrij om te doen wat ze willen en het publiek vindt het geweldig. Ze wilde zelfs meer. Ook de muzikanten wilde meer, maar het probleem was dat iedereen de hele tijd speelde. Hoe ambitieuzer iedereen werd, des te meer gingen ze in elkaars vaarwater zitten.
King Oliver
Geboren als Joseph Nathan Oliver op 11 mei 1885 was een nieuwe pionier op het gebied van de jazz. Hij werd een van de meest geliefde muzikanten van New Orleans. Iedereen wilde hem in zijn band hebben. Dit werd dan ook zijn baan. In het jaar 1818 verliet Oliver New Orleans en vertrok richting Chicago, hij hield echter zijn baan als muzikant en bleef ingehuurd worden door bands. Hij kwam steed meer in het commerciële wereldje terecht, en besloot uiteindelijk om tegen het eind van 1920 een eigen band te starten genaamd ‘Kings Oliver’s Creole Jazz Band’. Ze zijn de meest belangrijke vroege jazz band die er is geweest. Ze hebben namelijk opnames gemaakt. Vòòr 1917 waren er nog geen opnames, en het aantal tussen 1917 en begin 1923 is niet noemenswaardig en waren niet commercieel bedoeld.
Op 5 april 1923 dook de ‘Kings Oliver’s Creole Jazz Band’ voor twee dagen de studio in. Ze speelde de New Orleans muziek zoals het traditioneel was, maar voegde er nog iets aan toe. Oliver was één van de muzikanten die verder wilde. Maar hoe konden ze dat doen? het antwoord was soleren.
Als eerst speelde het gehele ensemble het thema, waarna een deel van de band, op de ritmesectie na, stopt, terwijl er een individuele muzikant overheen speelt. Hij speelde dan in plaats van de originele melodie een nieuwe melodie, een melodie die hij op dat moment voelde en op dat moment wilde spelen. Dit noemen we improvisatie. Naast zelf soleren liet hij ook zijn protégé Louis Armstrong soleren. Zelfde geldt voor Johnny Dodds op klarinet. In deze opnames hoor je de opkomst van Jazz, waarin de twee belangrijkste onderdelen zitten verwerkt; Swing en improvisatie.
Jelly Roll Morton
Een van de beroemdste vroege jazz muzikanten, een absoluut genie, een groot componist is Jelly Roll Morton, waarschijnlijk geboren in oktober 1889 in New Orleans als Ferdinand Morton. Hij was helemaal helemaal weg van de geluiden die in de stad te horen waren. Zo hoorde hij als jonge jongen ook Buddy Bolden spelen. en hij besloot om muziek een deel van zijn leven te laten zijn.
Hij werd een grote pianist, maar speelde daarnaast ook trombone en zijn er zelfs opnames van hem op gitaar, daarnaast kon hij ook zingen, maar componeren en jazz piano spelen was echt zijn ding.
Jelly Roll Morton is de eerste jazz componist en hij was misschien ook de de eerste echte kruisvaarder van de jazz muziek. Jelly Roll bleef namelijk niet in New Orleans. Hij verliet de stad als snel en trok langs allerlei steden als Chicago, Denver en Californië en daar hoorde hij muzikanten die wel een beetje hadden gehoord van wat er gebeurde in New Orleans. Hij zei “ I understand you know about us, but you don't know us. Let me show you how it's done”
Hij gaf muzieklessen aan collega's, demonstraties in muziekwinkels, waar ze naast instrumenten en records ook zijn gepubliceerde bladmuziek verkochten, zoals zijn eerst gepubliceerde werk Jelly Roll Blues. En hij leerde iedereen over de nieuwe new-orleans swing en de manier om het te swingen.
Doordat hij muziek componeerde en uitbracht werd jazz een volledig gerealiseerde muziekvorm. Hij schreef nummers als Jungle Blues, Pearls, Someday Sweetheart en zijn meest bekende nummer King Portis Tom.
Hij is een man die de blues kon spelen, hij kon liefelijk spelen, kon swingen als geen ander. Zijn melodieën waren perfect, de akkoordprogressies waren zeer goed doordacht. Maar het belangrijkste; hij gaf jazzmuzikanten iets om te spelen.
Second Line
Er zijn veel speciale tradities in New Orleans, maar een van de meest unieke is toch wel de second line.
"Een brassband schalt. Een met de hand versierde parasol draait. Een groep achter de band zwaait met zakdoeken op het ritme van de drums, terwijl een leider in een hip pak de weg wijst."
Dit is kort samengevat de second line. Iedereen is welkom om mee te doen en velen doen dat ook. Dit is de 'joie de vivre' waar iedereen het over heeft in New Orleans. Dit gevoel van puur geluk dat opzwelt in je borst. Dit is wat deze stad zo anders maakt dan waar ook ter wereld.
Wanneer er een second line is verwacht je ook de "Main line" of "First line". Dit is het hoofdgedeelte van de parade, oftewel de leden van de band en de mensen die echt in de parade horen. Bij een jazzbegrafenis de familie en vrienden. Bij een bruiloft bruid, bruidegom en genodigden. Degenen die de band volgen gewoon om van de muziek te genieten, worden dus de "second line" genoemd. Je kunt de second line vaak herkennen aan felgekleurde pakken en banners.
De geschiedenis van de second line
Second lining wordt 'de typische kunstvorm van New Orleans - (een jazzbegrafenis zonder lichaam) genoemd.' Sommige geleerden geloven dat second line zijn oorsprong heeft in traditionele West-Afrikaanse cirkeldansen, welke voor een lange tijd te zien waren op Congo square. De Afro-Amerikaanse gemeenschap begon na de afschaffing van de slavernij in 1863 met second line als buurtfeesten.
Verzekeringsmaatschappijen weigerden vaak de recent vrijgemaakte slaven te dekken, dus vormden Afrikaanse Amerikanen welwillende verenigingen en 'Social Aid & Pleasure Clubs'. Deze buurtorganisaties boden sociale hulp aan bevrijde slaven, zoals leningen en verzekeringen, en gebruikten de second line als een vorm van reclame. Het lidmaatschap van zo’n organisatie bracht ook voordelen met zich mee. Zo kon je een verzekering afsluiten bij een dokter, een begrafenisondernemer en werd er een brassband verzorgd voor je begrafenis, dus dergelijke verenigingen werden belangrijk bij het opzetten van de second line-tradities.
Tegenwoordig zijn er elk jaar nog enkele duizenden second line parades te vinden, de meeste voor bruiloften en andere speciale evenementen.
Parade (first en second line) - Jazz begrafenis
Parade (first en second line) - New Orleans Wedding
Saint James Infirmary
I went down to the St. James Infirmary.
Saw my baby there
She stretched out on a long white table.
So sweet, so cold, so fair.
Een traditionele uitvaart van een jazzmusicus begint met het lied "St. James Infirmary", en eindigd met "When the Saints Go Marchin' In". St. James Infirmary is een Amerikaans volkslied van anonieme oorsprong en is bekend geworden doordat Louis Armstrong het in 1928 op plaat zetten. Zijn uitvoering is bovenaan de pagina te horen. Het lied zou gebaseerd zijn op een 18e-eeuws traditioneel Engels volksliedje 'The Unfortunate Rake'. De titel is afgeleid van St. James Hospital in Londen, een religieuze stichting voor de behandeling van lepra.
Eigen versie van St. James Infirmary - Hillsback Brassband
"The Unfortunate Rake" gaat over een zeeman die zijn geld verkwanselt aan prostituees en vervolgens overlijdt aan een geslachtsziekte. Ditzelfde thema wordt opgenomen door verschillende versies van het lied, vaak met een moraliserende strekking dat een jongeling zijn gezondheid en zijn leven verknoeit. In Amerika werden onder die verderfelijke zonden ook gokken en alcohol genoemd in de tekst. De vroegste versies werden van de radio verbannen. Niettemin haalde het nummer later verschillende keren topnoteringen.
De tekst gaat over een soldaat of zeeman die net uit de ziekenboeg komt, waar hij het lijk van zijn vriendin heeft bezocht: